Küresel markalar doğdukları ülkenin sınırlarını aşıp farklı kültürlere sahip ülkelerde de faaliyet göstermeye başladığında ilginç bir zorlukla karşılaşmaya başladılar. Bir kültürde doğru olan bir davranış, isim, marka başka bir kültürde ayıp, hatta affedilmez bir günah olarak kabul edilebiliyordu. Veya bir dilde kullanılan bir kelime bir başka ülkenin yerel dilinde aşağılayıcı ve rahatsız edici bir anlama gelebilmekteydi. Bu durumu aşmanın yegane yöntemi küresel ölçekte tasarlanan kampanyaların yerel değerlere, kültürlere ve tüketici alışkanlıklarına göre yeniden yorumlanmasıydı.
Coca-Cola ve Ramazan
Ülkemizde yerelleştirmenin örneklerini küresel ölçekte satış ağına sahip markalardan görebiliyoruz. Örneğin Coca-cola’nın Ramazan ayında yayınlanan Memleket Apartmanı reklamında toplumun farklı dünya görüşlerine sahip figürlerine aynı karede yer vererek, ülkemizde de sık sık dile getirilen farklılıklarımız zenginliğimizdir temasını işlemiştir. Markanın özellikle Ramazan kampanyalarında yerelleştirmenin ilginç örneklerini görmek mümkün.
Arçelik ve Güneşin Ruhu
Daha önce bir etkinlik vesilesiyle dinlediğim bir kültürel çatışma hikayesi de aslında konuyu mükemmel şekilde özetliyor: Arçelik, Uzak Doğu pazarına açılıp kısa sürede etkili bir giriş yapmıştı fakat bir türlü çamaşır kurutma makinesi satamamaktaydı. Durumu anlamak için ülkemizden ayrılarak Çin’e yerleşen Arçelik yetkilileri 6 ay kadar ülkede yaşadıktan sonra sorunu tespit etmiş ve oldukça akıllı bir çözüm üretmişlerdi. Çin kültüründe yıkanan çamaşırların da bir ruhu olduğu düşünülüyordu ve bu çamaşırların giyilebilmesi için güneş görmeleri gerekiyordu. Çamaşır kurutma makineleri ile kurutulan çamaşırlar ruhunu kaybediyordu. Bu sorunu teşhis eden Arçelik ekibi çamaşırı tamamen kurutmayan, 3-5 dk güneşte tutulması gerekecek kadar kurutan bir makine tasarladılar ve kurutma makinesi satışlarında ciddi adetlere ulaştılar.
Helal Kesim Hamburger
Ülkemizde de oldukça geniş bir tüketici kitlesine sahip olan hamburger ürünlerinin iki önemli temsilcisi Burger King ve McDonald’s restoranlarında müşterilerin net bir şekilde görebileceği yerlerde Helal Kesim Et ibaresini teşhir edilmektedir. Aynı ibareyi markaların ambalajlarında ve reklam filmlerinde de görebiliyoruz zira bilindiği üzere ülkemizde tüketicilerin önemli bir bölümü etin türü ve kesim şekli konusunda hassasiyet göstermektedir. Bu nedenle küresel markaların et restoranlarında ve reklam kampanyalarında bu hassasiyeti tatmin edecek bilgi ve ibareler yerelleştirme kapsamında yer bulmaktadır.
Örnek sayısını artırmak mümkün, son örnek ise özellikle internet alışverişinin artmasıyla bir indirim çılgınlığına dönüşen Cuma indirimleri oldu. Cuma indirimleri ABD kökenli bir indirim kampanyası olan Black Friday’ın ülkemizde de rağbet görmesiyle başladı.
Black Friday, ABD’de Şükran Günü’nden sonra gelen ilk Cuma gününe denmektedir. 1932’den bu yana Noel alışveriş sezonunun başlangıcı kabul edilen bugünde mağazalar erken saatlerde açılarak oldukça yüksek oranlarda indirim yapmaktadır. Ekranlarda görmeye alışık olduğumuz bu indirim kampanyaları farklı vesilelerle ülkemize de uygulanmaya başladı fakat küçük bir ince ayar yapıldıktan sonra.
Kara Cuma Değil Hayırlı Cuma
Cuma gününün ülkemizde, hafta sonu öncesi son çalışma günü olmasının ötesinde manevi bir değeri de bulunuyor. Bilindiği üzere müslümanlar arasında Cuma günü aynı zamanda bir bayram günü kabul ediliyor ve o güne özel bir ibadet de bulunuyor. Bu nedenle Black Friday ismi doğrudan dilimize tercüme edildiğinde tahmin edildiği üzere pek de sıcak karşılanmadı. Kara Cuma ibaresine biraz ince ayar yapmak gerekiyordu.
En iddialı yerelleştirmeyi geçtiğimiz yıllarda; “Onların Kara Cuması Varsa Bizde Hayırlı Cumalar Var” diyerek Vestel yapmıştı. Yerelleştirme yapmayı atlayan firmalar bir hayli tepki çektiği için bu yıl neredeyse hiç bir markada Kara Cuma ibaresine rastlamadım. Birbirinden ilginç isimlendirmelerle pazarlama süreçlerinde yerelleştirmenin önemine bir kez daha şahitlik ettik.
- Muhteşem Cuma indirimleri
- Black Friday indirimleri
- Tekno Cuma İndirimleri
- Çılgın Cuma İndirimleri
- Efsane Cuma İndirimleri
- Efsane Black Friday indirimleri
- Süper Cuma İndirimleri
- Şahane Cuma İndirimleri
- Kazandıran Cuma İndirimleri
Kampanya isimlendirme konusunda sınıfı geçen e-ticaret siteleri bu yıl gerçekleştirdikleri indirim kampanyaları ile tüketici nezdinde sınıfta kaldı. Ciddi anlamda indirim olarak duyabildiğimiz Migros’un sattığı iPhone 11 dışında bir ürüne rastlamadım. Geçtiğimiz yıl bu yıla nispetle çok daha yüksek oranlarda ve “gerçekten” yapılan indirimlerle karşılaşmıştık. Bu yıl yapılan indirimlere Kara Cuma indirimleri değil, yüz karası indirimleri diyebiliriz.
İndirim olmamasının ötesinde liste fiyatları üzerinde oynayarak 10 gün önce sattığı fiyattan daha yüksek bir fiyata ürünleri ekranlara yansıtan mağazaları da bu indirim doneminde gördük. Bir daha görmemek dileğiyle…